Uczniowie z Małobądza na zdjęciu z 1934 roku

1934 r rok 23 stycznia Kl.Stasi LiwińskiejOtwarcie szkoły powszechnej w dzielnicy Będzina – w Małobądzu odbyło się w 1921 roku. Od 1925 r. nadano szkole numer 1. Dzisiaj mieszkają w jej murach nauczyciele oraz ich rodziny. Szkoła została przeniesiona do nowego budynku (obecnie SP nr 1, od zawsze im. Adama Mickiewicza), wybudowanego tuż obok. – W moim rodzinnym archiwum natrafiłam na jedno ze zdjęć bardzo cennych dla mnie z kilku powodów: zostało wykonane w murach szkoły, o której moi Kochani Dziadziuś i Babcia wiele mi opowiadali. Zdjęcie wykonane zostało w Foto-Ateller STELMASZCZYK, Sosnowiec, ul. Orla 4. Na zdjęciu widać klasę VII z nauczycielami, a za nimi na ścianie Orzeł w koronie i dwa portrety: Prezydenta RP Ignacego Mościckiego oraz Marszałka Józefa Piłsudskiego. – opowiada Katarzyna Maciejewska, która historią swojej małej Ojczyzny tj. Będzina interesuje się od wielu lat.  – Chciałabym, żeby osoby oglądające to zdjęcie, odnalazły i rozpoznały na nim swoich bliskich: dziadków, babcie, pradziadków, może rodziców. Ponieważ moja Babcia (wtedy Stasia Liwińska) już nie żyje, nie może mi powiedzieć z kim jest na tej wspaniale zachowanej, fotografii. Na pewno jest tu jej koleżanka (po wyjściu za mąż nazywała się Manterys), która mieszkała przy ulicy Wspólnej na Małobądzu. Jestem ciekawa jak potoczyło się życie tych nauczycieli i uczniów, mogą to być ciekawe historie. – dodaje K. Maciejewska. Informacje na temat Małobądza, znajdziemy, m.in. na Wikipedia, oto czego dowiadujemy się, że pierwsze historyczne informacje o Małobądzu, jako wsi pochodzą z roku 1326, jednak dopiero z dokumentu sprzedaży księstwa siewierskiego przez książąt cieszyńskich – biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu (1443) wiemy coś pewnego. Małobądz był dość bogatą wsią, pierwotnie jej tereny rozpościerały się wzdłuż prawego brzegu Czarnej Przemszy na długości ok. 5 km. W 1455 r. wieś została spalona przez bandę rozbójniczą Jurgi Stosa. Także w 1655 r. podczas potopu szwedzkiego Małobądz znacznie ucierpiał. Pomimo formalnej przynależności do księstwa siewierskiego Małobądz pozostał własnością rycerską i przynależał do parafii św. Trójcy w Będzinie. Właścicielami byli m.in. bliscy współpracownicy Jagiellonów: Stefan Pogórski i Mikołaj Kornicz Siestrzeniec, a także rodziny Ujejskich, Siemuńskich, Grotkowskich, Rogojskich i Sadowskich. Od 1645 właścicielami Małobądza stają się Mieroszewscy. Wkrótce rodzina ta lokowała na gruntach małobądzkich nową wieś Gzichów, która wobec budowy tam okazałego dworu z czasem usamodzielnia się i przejęła wszelkie czynności urzędowe (w 1867 stając się siedzibą wójta, który swoimi uprawnienia objął również teren Małobądza). Mieszkańcy wsi utrzymywali się głównie z uprawy roli i rybołówstwa. W Małobądzu działał też młyn, karczma i dom zajazdowy. Do dużych zniszczeń w infrastrukturze miejscowości doszło w 1736 r., kiedy Małobądz uległ olbrzymiej powodzi. Dzięki staraniom Mieroszewskich wieś została szybko odbudowana. W 1795 r. Małobądz liczył 202 mieszkańców, zaś w 1852 r. liczył 35 domów i 277 mieszkańców. W 1913 r. rozpoczęto budowę olbrzymiej, jak na tamte czasy elektrowni okręgowej, która do dziś jest prężnie rozwijającym się przedsiębiorstwem. Dwa lata później (1915 r.) Małobądz został przyłączony do Będzina jako jedna z jego dzielnic.
Pierwotny charakter dzielnicy został niestety zniszczony poprzez regulacje rzeki Czarnej Przemszy w okresie II wojny światowej i w latach pięćdziesiątych XX w. Na wysokości Małobądza rzeka dość szeroko rozlewała swoje wody, tworząc dość dużej wielkości jezioro. Drugą poważną zmianą ingerującą w historyczny układ dzielnicy była budowa w latach siedemdziesiątych XX w. trasy szybkiego ruchu w kierunku Sosnowca. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880-1906 w opisie miasta Będzina notuje nazwę sąsiedniej osobnej wioski Małobądź,[1] która później w 1915 roku została wchłonięta przez miasto i obecnie jest dzielnicą Będzina o nazwie Małobądz. Jako źródłosłów nazwy słownik podaje bądź odmianę słowa być. Inną hipotezą jest pochodzenie nazwy miejscowości od zachowanego również w nazwie Małobądza w pow. olkuskim staropolskiego imienia męskiego Małobąd[2], należącego do rycerza, który założył miejscowość.[3] W ciągu wieków używane były również nazwy: Małobancz, Małobandz, Małobąd. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Malobandz wymienia w latach (1470-1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis.[4]

Podziel się na:
  • Print
  • Facebook
  • Google Bookmarks
  • Dodaj do ulubionych
  • Twitter